Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм иябгъонэрэ зэхэсыгъоу тыгъуасэ щыIагъэр зэра-щагъ ащ и Тхьаматэу Владимир Нарожнэмрэ игуадзэу Iащэ Мухьамэдрэ. Iофтхьабзэм хэлэ-жьагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ ипшъэрылъхэр пIэлъэ гъэнэфагъэкIэ зыгъэцэкIэрэ КъумпIыл Мурат.
«Правительственнэ сыхьатым» къыдыхэлъытагъэу зэтыгъо къэралыгъо ушэтынхэм язэхэщэн зызэрэфагъэхьазырырэм, мы илъэсым ащ зэ хъо кIыныгъэу фэхъугъэхэм къатегущыIагъ АР-м гъэсэны гъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэу КIэрэщэ Андзаур. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, гурыт еджа пIэр мыгъэ къэзыухыщт кIэлэ еджакIохэм аттестатхэр аратыжьынхэм пае я 11-рэ клас схэм арысхэм шIокI зимыIэ предметитIумкIэ, я 9-рэ классыр къэзыухыхэрэм шIокI зи мыIэ предметитIумкIэ (урысыбзэмрэ хьисапымрэ), джащ фэ дэу ежьхэм къыхахырэ предмети тIумкIэ зэрифэшъуашэу къэра лыгъо ушэтынхэр атынхэ фае. 2016-рэ илъэсым шIокI зимыIэ предметитIур птымэ икъущтыгъ. 2014 — 2016-рэ илъэсхэм къакIоцI ЕГЭ-м итынкIэ къэгъэ лъэгъон дэйхэр зиIэ еджэпIэ 31-рэ агъэунэфыгъ. Мыгъэ я 11-рэ классыр къэзыухырэ кIэлэеджэкIуи 119-мэ, я 9-рэ классым ис нэбгырэ 790-мэ зэтыгъо къэралыгъо ушэтынхэр амытышъунхэм ищынагъо щыI. Мы уахътэм ахэм шъхьафэу Iоф адашIэ, ушэтынхэм афагъэхьазырых. Я 11-рэ классыр къэзыухырэ кIэлэеджэкIо 1274-мэ, я 9-рэ классым ис нэб гырэ 4193-мэ мыгъэ ЕГЭ-р атыщт. Федеральнэ гупчэм къы тIупщыщт ахъщэм ишIуагъэкIэ гъэсэныгъэм иучреждениехэу ушэтынхэр зыщызэхащэщтхэм техническэ амалэу аIэкIэлъхэр гурытымкIэ процент 20-кIэ ыкIи зэфэхьысыжьхэр зыщашIырэ шъолъыр гупчэр процент 30-кIэ нахьышIу ашIын, зэтырагъэ псыхьанхэ гухэлъ щыI. Зэтыгъо къэралыгъо ушэтынхэр зыщызэхащэщтхэ чIыпIэ пстэуми видеокамерэхэр ачIэтыщтых. Мэхьанэшхо зиIэ лъэныкъоу министрэм къыгъэнэфагъэхэм ащыщ адыгабзэмрэ литературэмрэ зэрарагъашIэрэм изытет республикэ кIоцIым уасэ щыфэшIыгъэным пае агъэфедэщт шIыкIэ-амалхэм ягъэнэфэн. Мыщ пэIухьащт ахъщэр республикэ бюджетым къыхахыщт. ЕГЭ-р зыщырагъэжьэщт уахътэм ехъулIэу пшъэрылъэу щыIэхэр зэкIэ зэшIохыгъэхэ хъунхэм анаIэ зэрэтырагъэты щтыр пащэм къыIуагъ.
— БлэкIыгъэ илъэсым зэтыгъо къэралыгъо ушэтынхэр зэрифэшъуашэу республикэм щызэхэтщагъэх, тикIэлэеджа кIохэм шIэныгъэ куухэр зэраIэ кIэлъхэр зэфэхьысыжьхэм къа гъэлъэгъуагъ. Мы лъэныкъомкIэ IофшIэныр зэрэдгъэпсыгъэм федеральнэ гупчэми осэшIу къы фишIыгъ. ТэркIэ анахь шъхьа Iэу щытын фаер гурыт еджапIэр къэзыуххэрэ кIэлэ еджакIохэм шIэныгъэ куухэр аIэ кIэлъынхэр ары. КIэлэе гъа джэ хэми бэ ялъытыгъэр, арышъ, ахэм ясэнэхьат хэшIы кIышхо фыряIэным, ныбжьыкIэ хэр зэрифэшъуашэу ушэтынхэм къа ращэлIэнхэм, афагъэхьазырынхэм мэхьанэшхо иI, — къыIуагъ КъумпIыл Муратэ.
АР-м хэдзынхэмкIэ и Гупчэ комиссие иполномочиехэр зэриуххэрэм къыхэкIыкIэ ащ кIэу хагъэхьащтхэр гъэнэфэгъэн хэм епхыгъэ IофшIэныр егъэжьэгъэным иIофыгъуи депутатхэр тегущыIагъэх ыкIи ар аштагъ. Джащ фэдэу Адыгеим и Конституцие ия 101-рэ статья зэхъокIыныгъэхэр фэшIы гъэнхэм фэгъэхьыгъэ проектым апэрэ едзыгъомкIэ депутатхэр хэплъагъэх. Ащ пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр цIыфхэм ядэо тхылъхэм ыкIи хьыкумхэм закъызэрэфагъэзагъэм къыпкъырыкIэу чIыпIэ зыгъэIо рышIэжьын къулыкъухэм яактхэр АР-м и Конституционнэ Хьыкум ыуплъэкIунхэ амал иIэныр ары.
Мы уахътэм республикэм муниципальнэ правовой акт мини 8-м ехъу щатхыгъ. Законым зэхъокIыныгъэу фашIыхэрэм яшIуагъэкIэ цIыф хэм яфитыныгъэхэр нахь ухъу магъэхэ хъущт. Депутатхэм мыщ дырагъэштагъ ыкIи апэрэ еджэгъумкIэ аштагъ.
Законопроектхэм, АР-м и Парламент иунашъохэм ащыщхэм зэхъокIыныгъэхэр афэшIы гъэнхэм, нэмыкI Iофыгъохэм депутатхэр ахэплъагъэх, ахэм зэкIэми адырагъэштагъ.
Программэр анахь дэгъоу зыгъэцэкIэрэ шъолъырхэм Адыгеир ащыщ 
Пшъэрылъ шъхьаIэхэр афигъэнэфагъэх 
ИIофшIэн осэшIу фишIыгъ 
ЯIофшIэн нахь агъэлъэшынэу зафигъэзагъ 
ЦIыфхэм гухахъо хагъотэнэу