Адыгэ Республикэм къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэ зыхъугъэм ия I00-рэ илъэс ихэгъэунэфыкIын къыдыхэлъытагъэу КъокIыпIэм и Къэралыгъо музееу Москва дэтым «Республика Адыгея. Дорогами эпох и цивилизаций» зыфиIорэр къыщызэIуахыгъ.
Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ музей ары проектым кIэщакIо фэхъугъэр, къэгъэлъэгъоныр чъэпыогъум и I5-м нэс кIощт.
Мы Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ, КъокIыпIэм и Къэралыгъо музей игенеральнэ пащэу Александр Седовыр, Адыгэ Республикэм иофициальнэ лIыкIоу Урысые Федерацием и Президент дэжь щыIэм ипшъэрылъхэр зыгъэцакIэу Фатима Романовар, общественнэ объединениехэм ялIыкIохэр, Москва щыпсэухэрэр ыкIи ащ ихьакIэхэр.
Къэгъэлъэгъоным икъызэIухын къыщыхагъэщыгъ Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ музей иэкспонатхэу КъокIыпIэм и Къэралыгъо музей изалхэм къащагъэлъагъохэрэр Адыгеим илъэпкъ байныгъэхэу зэрэщытхэр, ащ икультурэрэ игушъхьэлэжьыгъэрэ зэряпхыгъэхэр. Адыгеим ис IэпэIасэхэм яIофшIагъэхэм лъэпкъым идунэееплъыкIэ, Темыр-КъохьэпIэ Кавказым ичIыпIэрысхэм ягъэпсыкIэ, язэхашIэ зыфэдэр къыплъагъэIэсы.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ыцIэкIэ Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ къызэгущыIэм, Къэралыгъо музеим ипащэхэмрэ иIофышIэхэмрэ республикэм ия I00-рэ илъэс ихэгъэунэфыкIын къызэрэдилъытэрэм тетэу гъусэныгъэ-зэдэлэжьэныгъэ пытэ къызэрэдыряIэм апае зэрафэразэр къыхигъэщыгъ. Ащ дакIоу тапэкIи научнэ-ушэтын IофшIэнымкIэ, просветительскэ проект зэфэшъхьафхэмкIэ музеим дыриIэ зэдэлэжьэныгъэр лъигъэкIотэным республикэр зэрэфэхьазырыр къыхигъэщыгъ.
Пкъыгъо 500-м ехъу къэгъэлъэгъуапIэм къырахьылIагъ, ахэм ахэтых ювелирнэ IэшIагъэхэр, ижъырэ дышъэидэным ипкъыгъохэр, зэолIым шъуашэу нахьыпэм иIагъэр, Iэшэ лъэпкъ зэфэшъхьафхэр, шыуанэр, адыгэхэм ятарихърэ якультурэрэ афэгъэхьыгъэ документхэр, атырахыгъэгъэ сурэт зэфэшъхьафхэр. Къэгъэлъэгъоным чIыпIэ гъэнэфагъэ щаубыты адыгэ IэпэIасэхэм аIэкIэ гъучIым хашIыкIыгъэ художественнэ пкъыгъо гъэшIэгъонхэм.
Москва щыкIорэ къэгъэлъэгъоным джащ фэдэу хэушъхьафыкIыгъэ чIыпIэ щеубыты адыгэ унэм, хъулъфыгъэ унэр (хьакIэщ) ыкIи бзылъфыгъэ унэр зэрэгъэпсыгъагъэхэр, джащ фэдэу пшъэшъэ унэм изытет зыфэдагъэр къагъэлъагъо.
Адыгеим ижъыкIэ къыщегъэжьагъэу итарихъ къэзыушыхьатырэ артефактхэм бэ къаIуатэрэр. МыотIхэм — джырэ адыгэхэм ятэжъ пIашъэхэм искусствэ гъэшIэгъонэу яIагъэм гу лъыозгъэтэрэ пкъыгъохэу джэрзым ыкIи мыжъо лъэпIэ лъэпкъ зэфэшъхьафхэм ахэшIыкIыгъэхэр къэгъэлъэгъоным хэлъых.
Ащ нэмыкIэу Москва и Никитскэ бульвар тыгъуасэ къыщызэIуахыгъэ экспозицием Адыгеим ичIыопс гъэшIэгъон техыгъэ сурэтхэр щалъэгъунхэ алъэкIыщт. Анахь сурэттех дэгъухэм яIофшIагъэхэу республикэм ичIыопс нэгум къыкIэзгъэуцохэрэр бэу ащ хэлъых.
Адыгеир, Къэбэртэе-Бэлъкъарыр ыкIи Къэрэщэе-Щэрджэсыр зызэхащагъэхэр илъэси I00 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ игъэкIотыгъэ Iофтхьабзэу Москва щыIагъэм къызщэгущыIэм Урысыем и Президентэу Владимир Путиным къыхигъэщыгъагъ зекIоным ылъэныкъокIэ къош республикэхэм амал дэгъухэр зэряIэхэр.
Мы аужырэ илъэсхэм Адыгеим ипащэхэм федеральнэ гупчэм гъусэныгъэ дыряIэу джырэ уахътэм диштэрэ инфраструктурэу зекIоным тегъэпсыхьа-гъэр шIыгъэнымкIэ, цIыфхэу зызгъэпсэф зышIоигъохэр гъэрэзэгъэнхэмкIэ ящыкIэгъэ амалхэр ягъэгъотыгъэнхэм пае Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр зэшIуахых.
