Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм ияплIэнэрэ зэхэсыгъоу тыгъуасэ щыIагъэр зэрищагъ ащ и Тхьаматэу КъумпIыл Мурат.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъ Адыгеим и ЛIышъхьэу ТхьакIущынэ Аслъан. Iофыгъо шъхьаIэу зэхэсыгъом къыхалъхьагъэр законопроектэу «2017-рэ илъэсымкIэ ыкIи ащ къыкIэлъыкIощт 2018 — 2019-рэ илъэсхэм ячэзыу пIалъэкIэ Адыгэ Республикэм ибюджет ехьылIагъ» зыфиIорэр ары.
Депутатхэм апашъхьэ къыщыгущыIагъ АР-м финансхэмкIэ иминистрэу Долэ Долэтбый. ЗэрагъэнафэрэмкIэ, 2017-рэ илъэсым республикэ бюджетым ихахъохэр сомэ миллиард 12-рэ миллион 958-м ехъущт, ащ щыщэу хэбзэIахь ыкIи мыхэбзэIахь хахъохэр сомэ миллиарди 8,2-рэ, федеральнэ гупчэм къикIыщт зэкIамыгъэкIожьырэ ахъщэр сомэ миллиарди 4,7-рэ мэхъу.
Хъарджхэр сомэ миллиард 13-рэ миллион 771-рэ ехъу, бюджетыр зыщыкIэщтыр (дефицитыр) сомэ миллион 813-м кIахьэ. АР-м иминистрэхэм я Кабинет иIэпэчIэгъэнэ фонд сомэ миллиони 150-рэ хъущт. 2018-рэ илъэсым хахъохэр сомэ миллиард 13,3-рэ, хъарджхэр сомэ миллиард 14,1-рэ мэхъу, дефицитыр сомэ миллион 861-рэ. 2019-рэ илъэсым республикэ бюджетым ихахъохэр сомэ миллиард 13-рэ миллион 487-рэ хъунэу агъэнафэ, хъарджхэр сомэ миллиард 14,2-м кIэхьащт, зыщыкIэщтхэ ахъщэр сомэ миллион 709-м ехъущт. УФ-м и Президент къыдигъэкIыгъэ жъоныгъокIэ унашъохэр, социальнэ программэхэр, пшъэрылъхэр гъэцэкIэгъэнхэр республикэм ифинанс документ шъхьаIэ къыдыхэлъытагъэх.
Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм хэбзэгъэуцунымкIэ ыкIи чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыным иIофыгъохэмкIэ икомитет мы мафэхэм зэхэсыгъоу иIагъэм законопроектым щытегущыIагъэх, ащ зэхъокIыныгъэхэр, хэгъэхъонхэр фашIыгъэх. Непэрэ уахътэм къэралыгъор экономикэ къиныгъохэм ахэт нахь мышIэми, 2017-рэ илъэсми, ащ къыкIэлъыкIощт илъэситIуми республикэ бюджетыр социальнэу щытыщт.
Бюджетым ихъарджхэр зыфэдизыщтхэр агъэнафэ зэхъум, финансхэр экономие шIыгъэнхэ зэрэфаер, ащ нэмыкIэу хэбзэIахьхэм ыкIи мыхэбзэIахьхэм яхахъохэр зыфэдизынхэ алъэкIыщтыр къыдалъытагъэх. АР-м и УплъэкIо-лъытэкIо палатэ къызэрилъытагъэмкIэ, республикэ бюджетым ихахъохэр сомэ миллион 250-кIэ нахьыбэ ашIын алъэкIыщт.
Ащ депутатхэм дырагъэштагъ ыкIи 2017-рэ илъэсым, ащ къыкIэлъыкIорэ илъэситIум ателъытэгъэ республикэ бюджетым изаконопроект апэрэ еджэгъумкIэ аштагъ.
Законопроектэу «2017-рэ илъэсымкIэ ыкIи 2018 — 2019-рэ илъэсхэм ячэзыу пIалъэкIэ шIокI зимыIэ медицинэ страхованиемкIэ фондым ичIыпIэ къутамэу республикэм щыIэм ибюджет ехьылIагъ» зыфиIорэм депутатхэр тегущыIагъэх. 2017-рэ илъэсым фондым ихахъохэр сомэ миллиарди 4,1-м кIэхьащт, хъарджхэри мы пчъагъэм фэдизыщтых. КъыкIэлъыкIорэ илъэситIум хахъохэр тIэкIу нахьыбэ хъунхэу агъэнафэ.
Депутатхэм ащыщхэм фондым икъутамэ идиректорэу Хьагъэудж Мариет упчIэ гъэнэфагъэхэр ратыгъэх. Республикэм щыпсэухэу технологие пэрытхэм атетэу нэмыкI шъолъырхэм медицинэ IэпыIэгъу ащызыгъотын фаехэм квотэхэр афикъунхэм, ащкIэ зи пэрыохъу щымыIэным мэхьанэшхо иIэу пстэуми алъытагъ.
— ТицIыфхэм ящыкIэгъэ медицинэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэныр сыдигъуи пшъэрылъ шъхьаIэу зыфэтэгъэуцужьы, а лъэныкъомкIэ Iофхэм язытет нахьышIу шIыгъэным пае федеральнэ гупчэм ренэу зыфэтэгъазэ. Технологие пэрытхэм атет медицинэ IэпыIэгъур зыгъэцэкIэрэ учреждениехэм тязэгъыгъэу щыт, квотэхэр тфикъунхэ фае. Ау мы IофыгъомкIэ гумэкIыгъохэр щыIэх, ар тэры зилажьэр. Арышъ, ар дэгъэзыжьыгъэным тызэгъусэу тыпылъын фае, — къыIуагъ ТхьакIущынэ Аслъан.
КъумпIыл Мурат мыщ дэжьым къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, шIокI зимыIэ медицинэ страхованиемкIэ фондым икъутамэу республикэм щыIэм ибюджет ахъщэшхо къехьэ, ар шIуагъэ къытэу гъэфедэгъэныр пшъэрылъ шъхьаI. Сыда пIомэ мы къулыкъум иIофшIэн зэрэзэхищэрэм елъытыгъ тицIыфхэм япсауныгъэ изытет зыфэдэщтыр. Фондым икъутамэ ибюджет епхыгъэ законопроектыр апэрэ еджэгъумкIэ аштагъ, къэзытхырэр АР-м и ЛIышъхьэ и пресс-къулыкъу.
Адыгеим ихэбзэгъэуцугъэу «Адыгэ Республикэм щыпсэурэ цIыф куп заулэмэ социальнэ IэпыIэгъу зэраратыщт шIыкIэм ехьылIагъ» зыфиIорэм ия 2-рэ статья, джащ фэдэу республикэм изакон заулэмэ зэхъокIыныгъэхэр афэшIыгъэнхэм депутатхэм адырагъэштагъ, апэрэ еджэгъумкIэ аштагъэх. Зэхэсыгъом нэмыкI Iофыгъохэри къыщаIэтыгъэх, ахэм алъэныкъокIэ унашъохэр ашIыгъэх.
Программэхэр Адыгеим щагъэцакIэх 
Программэр анахь дэгъоу зыгъэцэкIэрэ шъолъырхэм Адыгеир ащыщ 
Орден лъапIэр къыфагъэшъошагъ 
Iофхэм язытет тегущыIагъэх 
Социальнэ Iофыгъохэр анахь шъхьаIэх