Щытхъу хэлъэу яIофшIэн агъэцакIэ

Новость по теме

КъумпIыл Мурат АР-м ихэхъоныгъэкIэ форумхэм мэхьанэшхо зэряIэр къыхигъэщыгъ

Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Джэджэ районым ит псэупIэу Тамбовскэм тыгъуасэ щыIагъ.

Адыгеим и ЛIышъхьэ пшъэдэкIыжьэу ыхьырэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «Щэ заводэу «Тамбовский» зыфиIорэм екIолIагъ. Предприятием иIофшIэн зэрэзэхищэрэр, продукциеу къыдигъэкIырэр зэригъэлъэгъугъ, мыщ щылажьэхэрэм адэгущыIагъ.

2001-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу заводым Iоф ешIэ, а лъэхъаным чэщ зымафэм щэ тонн 15 переработкэ ышIыщтыгъ, продукциеу къыдигъэкIыщтыгъэр зы ныIэп — къуаеу «Сулугуни».

Непэрэ мафэм обществэр ылъэ пытэу теуцуагъ, мазэм къое лъэпкъ 20-м ехъу къыдегъэкIы. Продукциер шэпхъэшIухэм адештэ, IэшIу ыкIи цIыфым ипсауныгъэкIэ ишIогъэшхо къэкIо. Ащ къыхэкIыкIэ ахэр сатыушIыпIэ инхэу «Ашан», «АТАК», «Перекресток», «Лента», «Пятерочка», нэмыкIхэми къащыгъэлъэгъуагъ. «Магнит» зыфаIорэ тучанхэм Iоф адашIэнэу рагъэжьагъ.

Заводым игенеральнэ директорэу Лъэустэнджэл Мурат къызэриIуагъэмкIэ, предприятием кIуачIэу IэкIэлъым, продукциеу къыдигъэкIырэм ахэгъэхъогъэным фытегъэпсыхьэгъэ инвестиционнэ проект агъэцакIэ. Ащ къыдыхэлъытагъэу непэрэ шапхъэхэм адиштэрэ цехыкIэхэр агъэпсыгъэх, ахэм оборудованиякIэ ачIагъэуцуагъ. Къуаер зэрагъэгъурэ, зыщагъэчъэпхъырэ оборудованиер къызIэкIагъэхьан гухэлъ щыI. 2017-рэ илъэсым къыщыублагъэу заводым инвестициеу къыхалъхьагъэр сомэ миллион 400 мэхъу, 2020 — 2021-рэ илъэсхэм джыри сомэ миллион 50 агъэфедэнэу агъэнафэ.

Непэрэ мафэм ехъулIэу заводым чэщ-зымафэм щэ тонн 70-рэ переработкэ ешIы. ЦехыкIэхэм яIофшIэн зырагъажьэкIэ, а пчъагъэм джыри хагъэхъон, федэу къаIэкIахьэрэр, бюджет зэфэшъхьафхэм хэбзэIахьэу аригъахьэрэр нахьыбэ ышIын алъэкIыщт. Джащ фэдэу IофшIэпIэ чIыпIэ шъитIум ехъу къызэIуахын амал яIэщт. Чэщ-зымафэм переработкэ ашIырэ щэр тонн 270-м нагъэсын алъэкIыщт.

Заводыр зэрэзэтырагъэпсыхьагъэр зэригъэлъэгъузэ, Адыгеим и ЛIышъхьэ мыщ Iоф щызышIэрэ цIыфхэм якIолIагъ, ахэм гущыIэгъу афэхъугъ. Предприятием сыд фэдэрэ лъэныкъокIи ипшъэрылъхэр зэригъэцакIэрэм КъумпIыл Мурат осэшхо фишIыгъ, ащ ипащэ фэрэзагъ.

ИгъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэм ауж къызэIуахыжьыгъ

Лъэпкъ культурэм и Гупчэ икъызэIухыжьын фэгъэхьыгъэ мэфэкI зэхахьэм республикэм ипащэ хэлэжьагъ, цIыфхэм афэгушIуагъ.

Культурэм иучреждение аужырэ шапхъэхэм адиштэу зэтырагъэпсыхьагъ, ищыкIагъэр зэкIэ IэкIэлъ хъугъэ. Адыгеим и ЛIышъхьэ гъэцэкIэжьынхэр зыщыкIогъэ кабинетхэр къыплъыхьагъэх, ылъэгъугъэм осэшIу фишIыгъ. Гупчэм къыдыхэлъытэгъэ тхылъеджапIэр цIыф кIуапIэу зэрэщытыгъэр, джы ащ къекIуалIэрэр нахьыбэ зэрэхъущтым яцыхьэ зэрэтелъыр IофышIэхэм къаIуагъ. Непэрэ мафэм ехъулIэу мыщ ифонд тхылъ миниплI фэдиз мэхъу.

«Тамбовскэ пшъашъэхэм ятворческэ куп» зыфиIорэм хэхьэрэ бзылъфыгъэхэр республикэм ипащэ дахэу къыпэгъокIыгъэх, орэдхэр къаIуагъэх, къэшъуагъэх. Джащ фэдэу творческэ сэнаущыгъэ зыхэлъ кIэлэцIыкIухэми КъумпIыл Мурат якIолIагъ, гущыIэгъу афэхъугъ. Культурэм иучреждение игъэцэкIэжьын къыхэлэжьэгъэ пстэуми, анахьэу Адыгеим и ЛIышъхьэ, зэрафэразэхэр цIыфхэм къаIуагъ.

Гупчэм Iоф щызышIэхэрэм, мыщ щызэрэугъоирэ творческэ купхэм щыкIагъэхэр яIэхэмэ Адыгеим и ЛIышъхьэ кIэупчIагъ. Аппаратурэу ыкIи шъуашэу къызкIэлъэIугъэхэр къазэрафащэфыщтхэр къариIуагъ.

Шъугу къэдгъэкIыжьын, федеральнэ партийнэ проектэу «Культура малой Родины» зыфиIорэм игъэцэкIэн къыдыхэлъытагъэу псэупIэу Тамбовскэм дэт культурэм иучреждение игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр рашIылIагъэх. 2017 — 2018-рэ илъэсхэм мы проектым ишIуагъэкIэ къуаджэхэу Джэджэхьаблэ, Еджэркъуае, Хьатикъуае Iоф ащызышIэрэ культурэм иунэхэр зэрифэшъуашэу зэтырагъэпсыхьагъэх. Зэфэхьысыжьхэм къызэрагъэлъагъорэмкIэ, Урысыем икъэлэ цIыкIухэм ятеатрэхэм, къоджэ псэупIэхэм ащыIэ клубхэм, кIэлэцIыкIу театрэхэм япроцент 80 фэдизмэ гъэцэкIэжьынхэр ящыкIагъэх. Мы программэм ишIуагъэкIэ непэ гумэкIыгъуабэ дэгъэзыжьыгъэ мэхъу, ар тапэкIи лъагъэкIотэн гухэлъ щыI.

«Къуаджэм щыпсэурэ цIыфхэр зыщызэрэугъоин, шIуагъэ къытэу яуахътэ зыщагъэкIон алъэкIыщт чIыпIэу культурэм и Унэ щыт. Ащ пае псэупIэхэм адэт мыщ фэдэ учреждениехэм гъэцэкIэжьынхэр ятэшIылIэх, зэтетэгъэпсыхьэх, ящыкIагъэр ядгъэгъотыным тыпылъ. Урысыем и Президентэу Владимир Путиным къыгъэнэфэгъэ Лъэпкъ проектхэми мыщ дэжьым яшIогъэшхо къызэрэкIощтым щэч хэлъэп», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Шъхьэихыгъэ зэдэгущыIэгъу

Гупчэр къызеплъыхьэм ыуж Адыгеим и ЛIышъхьэ псэупIэм дэсхэм зэIукIэгъу адыриIагъ. Шъхьэихыгъэ зэдэгущыIэгъум илъэхъан цIыфхэм къатыгъэ упчIэхэм джэуапхэр къаритыжьыгъэх. Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх федеральнэ инспектор шъхьаIэу Сергей Дрокиныр, министрэхэм я Кабинет хэтхэм ащыщхэр, Джэджэ районым иадминистрацие ипащэу Александр Бутусовыр, нэмыкIхэри.

Республикэм ипащэ зэдэгущыIэгъум пэублэ псалъэ къыщишIызэ мыщ фэдэ зэIукIэгъухэм, цIыф зэхахьэхэм мэхьанэшхо зэряIэр, ахэм яшIуагъэкIэ обществэм къыIэтырэ гумэкIыгъуабэ дэгъэзыжьыгъэхэ зэрэхъурэр хигъэунэфыкIыгъ. Мы аужырэ илъэсхэм шъолъырым социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэшIухэр зэришIыхэрэр анахь шъхьаIэу къыхигъэщыгъ. ГущыIэм пае, республикэ бюджетым ихъарджхэр 2018-рэ илъэсым сомэ миллиард 20 хъущтыгъэмэ, мы илъэсым а къэгъэлъэгъоныр сомэ миллиард 25-рэ фэдиз хъунэу къалъытэ. Ащ фэдэ екIолIакIэм ишIуагъэкIэ социальнэ пшъэрылъхэр зэрифэшъуашэу агъэцакIэх. УФ-м и Президентэу Владимир Путиныр, УФ-м и Правительствэ, федеральнэ гупчэр зэрэпсаоу Адыгеим IэпыIэгъу къыфэхъух. Ащ фэдэ фыщытыкIэр зэхашIыкIызэ ыпэкIэ зэрэлъыкIуатэхэрэр, пшъэрылъхэр зэрагъэцакIэхэрэр Адыгеим ипащэ къыхигъэщыгъ.

«Культурэм иунэхэр зэрэдгъэцэкIэжьыщтхэм ылъэныкъокIэ илъэс пчъагъэм унэшъо гъэнэфагъэ тшIын, Iофыгъоу къэуцухэрэр зэшIотхынхэ тлъэкIыгъэп. Ау ащ фытегъэпсыхьэгъэ программэ зэфэшъхьафхэр щыIэхэ зэрэхъугъэм Iофхэм язытет хэпшIыкIэу нахьышIу ышIыгъ. 2018-рэ илъэсым мыщ фэдэ учреждении 8-мэ гъэцэкIэжьынхэр ятшIылIагъэх, мы илъэсым ахэр 9 мэхъу, зы псэолъакIэ къуаджэу Фэдз щытэшIы. ТапэкIи а IофшIэныр лъыдгъэкIотэщт», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

ЦIыф зэхахьэм хэлэжьагъэхэм къатыгъэ упчIэхэм Адыгеим и ЛIышъхьэ нэужым джэуапхэр къаритыжьыгъэх. Iофыгъоу къаIэтыгъэхэм япхыгъэу ведомствэхэм япащэхэм пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр афишIыгъэх.

ГущыIэм пае, мы муниципалитетым игурыт еджапIэу N 11-м ипащэ кадрэхэм ягъэхьазырын, гъэсэныгъэм иучреждениехэм специалист ныбжьыкIэхэр къящэлIэгъэнхэм иIофыгъо ыгъэгумэкIэу республикэм ипащэ зыкъыфигъэзагъ.

«Культурэм иунэхэм адакIоу цIыфхэм ящыкIэгъэ медикхэр, кIэлэегъаджэхэр къуаджэ пэпчъ иIэнхэ фае. Непэ ащ фэдэ амал федеральнэ гупчэм къытеты. Программэу «Земскэ кIэлэегъадж» зыфиIорэм игъэцэкIэн къихьащт илъэсым къэралыгъом щырагъэжьэщт. Къуаджэм щылэжьэн гухэлъ зиIэ специалист ныбжьыкIэм псэупIэ зэригъэгъотыным фэшI сомэ миллион ратызэ ашIыщт, ащ фэдэ IэпыIэгъум шIогъэшхо къызэритыщтым щэч хэлъэп. Ащ дакIоу мы сэнэхьатым зищыIэныгъэ гъогу езыпхыгъэхэр социальнэу ухъумэгъэнхэм, IэпыIэгъу тафэхъуным тынаIэ тет», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

ЦIыфхэм ягумэкIыгъохэр гъэунэфыгъэнхэм, нэужым ахэр зэхэфыгъэнхэм апае муниципалитетхэм, къоджэ псэупIэхэм япащэхэм зэрифэшъуашэу Iоф ашIэн, а пстэури къызщыраIотыкIын алъэкIыщт зэхахьэхэр нахьыбэу рагъэкIокIынхэ зэрэфаер республикэм ипащэ къыIуагъ.

Джащ фэдэу демографием ылъэныкъокIэ Iофхэм язытет нахьышIу шIыгъэныр, сабыибэ зэрыс унагъохэм IэпыIэгъу афэхъугъэныр пшъэрылъ шъхьаIэу зэрэщытыр, Урысыем и Президент мы Iофыгъом мэхьанэшхо зэрэритырэр КъумпIыл Мурат къыхигъэщыгъ.

Псауныгъэр къэухъумэгъэным иIофыгъо зыфэбгъазэмэ, къихьащт илъэсым псэупIэу Сергиевскэм фельдшер-мамыку IэзэпIакIэ зэрэщашIыщтыр къыIуагъ министрэу Мэрэтыкъо Рустем. 2020-рэ илъэсым мыщ фэдэ псэолъэ 25-рэ республикэм ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм ащагъэпсынэу ары.

Тамбовскэм щыпсэухэрэм гумэкIыгъоу къаIэтыгъэхэм ащыщ электричествэ рыкIуапIэхэр жъы зэрэхъугъэм къыхэкIыкIэ ар зэрифэшъуашэу къазэраIэкIэмыхьэрэр. Мы Iофыгъор зэхэфыгъэ зэрэхъущтыр республикэм ипащэ къариIуагъ.

Къоджэ псэупIэхэм ащызекIорэ общественнэ транспортыр къызыщыуцун ылъэкIыщт чIыпIэхэм ягъэпсын, къоджэ псэупIэм хахьэхэрэм яучреждениехэм ащыщхэм гъэцэкIэжьынхэр яшIылIэгъэнхэм, сабыибэ зэрыс унагъохэм IэпыIэгъу афэхъугъэным, нэмыкIхэм япхыгъэ упчIэхэр цIыфхэм къатыгъэх. Адыгеим и ЛIышъхьэ ахэм зэкIэми игъэкIотыгъэ джэуапхэр къаритыжьыгъ, нэбгырэ пэпчъ иIофыгъо зэрэхэплъэщтхэр пытагъэ хэлъэу къариIуагъ. КъыздэкIогъэ псэупIэм спорт ыкIи кIэлэцIыкIу спорт площадкэ къыдашIыхьанэу къэзэрэугъоигъэхэм гущыIэ къаритыгъ.

Смотрите также:

• ТищыIэныгъэ чIыпIэшхо щызыубытырэ къулыкъу →
• ПэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэр агъэлъэшыгъэх →
• МэфэкI шIыкIэм тетэу къызэIуахыжьыгъ →