Урысые Федерацием и Конституцие гъэтэрэзыжьынхэр фэшIыгъэнхэм фэгъэхьыгъэ законыр ары АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм ия XLVIII-рэ зэхэсыгъо зыфэгъэхьыгъагъэр.
АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, министрэхэм я Кабинет хэтхэр, федеральнэ ыкIи шъолъыр къулыкъухэм, ведомствэхэм япащэхэр, нэмыкIхэр ащ хэлэжьагъэх. Зэхэсыгъор зэрищагъ Парламентым и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм.
Къэралыгъом и Закон ШъхьаIэ лъэныкъо зэфэшъхьафхэм афэгъэхьыгъэ гъэтэрэзыжьынхэр фэшIыгъэнхэм УФ-м и Президентэу Владимир Путиныр кIэщакIо фэхъугъ. Илъэсэу тызхэтым ищылэ мазэ Джэпсалъэу къышIыгъэм ар къыщиIогъагъ. А мэзэ дэдэм УФ-м и Къэралыгъо Думэ Конституцием гъэтэрэзыжьынхэр фэшIыгъэнхэм фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэм ипроект хэплъэнэу халъхьагъ ыкIи гъэтхапэм и 10-м ящэнэрэ еджэгъумкIэ законыр ыштагъ. Нэужым, гъэтхапэм и 11-м, ФедерациемкIэ Советым изэхэсыгъо щытегущыIэхи, дырагъэштагъ. Ахэм ауж субъектхэм язаконихъухьэ органхэр хэплъагъэх, яшIошIхэр къыраIотыкIыгъэх.
Зэпстэумэ афэдэу Адыгеим и Парламенти ащ фэгъэхьыгъэ зэхэсыгъо зэхищэгъагъ. Законым къыщыдэлъытагъэхэм къатегущыIагъ законихъухьанымкIэ, законностымкIэ ыкIи чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыпIэхэм яIофхэмкIэ Къэралыгъо Советым — Хасэм и Комитет ипащэу Александр Лобода. Хэбзэгъэуцугъэм комитетыр зэрэхэплъагъэр, дегъэштэгъэн фаеу зэрилъытэрэр ащ къыIуагъ. Партиеу «Справедливая Россия» зыфиIорэм ифракциеу зипащэм хэтхэм яеплъыкIэхэри къыриIотыкIыгъэх. Гъэтэрэзыжьынхэм цIыфхэр социальнэу ухъумэгъэнхэм фэгъэхьыгъабэ къызэращыдэлъытагъэр кIигъэтхъызэ, хэзыгъэ имыIэу зэкIэми зэрадырагъаштэрэр къыIуагъ.
Урысые партиеу «Единэ Россием» ифракцие хэтхэм ацIэкIэ нэужым къэгущыIагъ ащ ипащэу, Парламентым и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр. Социальнэ лъэныкъор анахьыбэу къызэрэхэгъэщыгъэм, Парламентым иIофшIэн, Къэралыгъо Советым истатус, культурэм, бзэм, субъектхэм япащэхэм япшъэрылъхэм, Правительствэм игъэпсын, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъабэ къызэрэщыдэлъытагъэр ащи кIигъэтхъыгъ.
— Гъэтэрэзыжьынхэм кIуачIэ яIэ зыхъущтыр цIыфхэу къэралыгъом исхэм амакъэхэр атыхэу, дырагъаштэмэ ары, — къыIуагъ Парламентым и Тхьаматэ. — Ащ къэралыгъом ипащэ цIыфхэм яеплъыкIэхэр, яшIоигъоныгъэхэр пстэумэ апшъэ зэришIырэр къеушыхьаты. Урысыем исубъектхэм язаконихъухьэ органхэм гъэтэрэзыжьынхэм адырагъэштагъ. Тэри ащ щысэ атетхын фаеу сэ сшъхьэкIи, партием исатырэ хэтхэми тэлъытэ.
ЛДПР-м ифракциеу Парламентым щыIэм хэтхэм ацIэкIэ къэгущыIагъ ащ ипащэу, гъэсэныгъэмкIэ, наукэмкIэ, ныбжьыкIэхэм яIофхэмкIэ, спортымкIэ, СМИ-мкIэ ыкIи общественнэ организациехэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ Парламентым и Комитет итхьаматэу Шэуджэн Тембот. Конституциер къэралыгъом и Закон ШъхьаIэу зэрэщытыр, ар уахътэм диштэн зэрэфаер, гъэтэрэзыжьынхэр игъо дэдэхэу зэралъытэрэр ащ къыIуагъ.
Пстэумэ ауж республикэм ипащэ депутатхэм закъыфигъэзагъ.
— УФ-м и Президент кIэщакIо зыфэхъугъэ гъэтэрэзыжьынхэм янахьыбэм социальнэ мэхьанэ яI, — къыIуагъ ащ. — Унагъор, кIэлэцIыкIугъор, пенсионерхэр социальнэу ухъумэгъэнхэм, зигъот макIэхэу, зищыIакIэ къинхэм IэпыIэгъу ятыгъэным, лэжьапкIэр, социальнэ ахъщэ тынхэр уахътэм диштэу гъэпсыгъэнхэм, гъэсэныгъэр, медицинэр цIыфхэм нахь къызIэкIэгъэхьэгъошIу афэхъунхэм, щыIакIэр нахьышIу шIыгъэным ахэм янахьыбэр афэгъэхьыгъ. Суверенитетым, къэралыгъом игъунапкъэхэм якъэгъэнэжьын, тарихъым икъэухъумэн афэгъэхьыгъэу щыгъэнэфагъэри бэ. ЦIыфхэу къэралыгъом щыпсэухэрэм яшIоигъоныгъэу сыдигъокIи зигугъу къашIыщтыгъэхэм адиштэу зэкIэ гъэтэрэзыжьынхэр гъэпсыгъэх. Ахэм еплъыкIэу афыряIэр ары кIуачIэ яIэщтыми, ямыIэщтыми зэлъытыгъэр. Шъо республикэм щыпсэухэрэм ялIыкIоу шъухадзыгъ. Арышъ, шъуиеплъыкIэ къишъуIотыкIымэ, ахэм яшIоигъоныгъэхэр къишъуIотыкIыгъэу мэхъу. ЩыIакIэр нахьышIу шIыгъэным фытегъэпсыхьэгъэ законым дегъэштэгъэныр тэрэзэу сэлъытэ.
ПстэумкIи депутат 50 Адыгеим и Парламент хэт. Ахэм ащыщэу нэбгырэ 47-р ары зэхэсыгъом хэлэжьагъэр. Хэзыгъэ имыIэу зэкIэми УФ-м и Конституцие гъэтэрэзыжьынхэр фэшIыгъэнхэм фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэм дырагъэштагъ.
Урысые Федерацием субъект 85-у иIэм язаконихъухьэ органхэр зэкIэ мы законым хэплъагъэх ыкIи дырагъэ- штагъ. Непэ, гъэтхапэм и 14-м, УФ-м ФедерациемкIэ и Совет шъолъырхэм рахъухьагъэр ыштагъ. КъэкIощт мэлылъфэгъу мазэм и 22-р цIыфхэу къэралыгъом исхэм гъэтэрэзыжьынхэм амакъэхэр зыщафатыщтхэ мафэу агъэнэфагъ.
ЦIыфхэмкIэ мэхьанэшхо яI 
ЯпсэупIэ амалхэр нахьышIу ашIыщтых 
IэпыIэгъум амалышIухэр къытыщтых 
КъумпIыл Мурат: «Проектхэр гъэцэкIэгъэнхэр пшъэрылъ шъхьаI» 
Адыгеим къызэрэфэразэхэр къыраIотыкIыгъ